18 september 2013: Leidens Ontzet en de ware redenen daartoe
Uit ons weekbericht (althans de relevante gedeelten) van 18 september 2013:
--------
Wat gevreesd werd gebeurde: het menu was deze keer kip.
Niet slecht bereid: de kip was smakelijk, ondanks de gering bijgevoegde groente. Frites zoals altijd voldoende. Voorafgaande aan het programma mededelingen door de voorzitter.……..
Vervolgens introductie van de inleider van deze avond. Nam Bart voor zijn rekening. Na de inleiding van Bart over beleg en ontzet van Leiden vorig jaar was bij hem de gedachte opgekomen dat een historicus nog veel meer over dit onderwerp zou kunnen vertellen. In een aangetrouwd familie lid vond hij een deskundige. Maurits Ebben hoofdocent Universiteit Leiden. Aan de hand van een PowerPoint presentatie leidde hij ons door de tijd van Leidens ontzet.
Waar ging de tachtigjarige oorlog om?
Om vrijheid en religie.
Wat waren de onderliggende twistpunten?
Hoe moeten de Nederlanden bestuurd worden en wat te doen met de religie.
Karel de vijfde en Filips de tweede wilden een centraal gezag en dat was niet de opvatting van de bevolking in de lage landen. Uiteindelijk liep het uit op een republiek met een bond van vrije en soevereine staten. Besluitvorming kwam tot stand na discussie. Volgens de inleider het begin van het polderen in de lage landen. Over de religie werd besloten: geen staatsgodsdienst maar wel een bevoorrechte kerk: de Nederduits Gereformeerde Kerk. De andere kerken werden getolereerd maar die mochten zich niet in het openbaar manifesteren. Geen godsdienstvrijheid maar wel gewetensvrijheid.
Een uiterst leerzame inleiding die niet werd onderbroken door vragen. In zijn dankwoord aan de inleider betrok de voorzitter terecht Bart die deze aanvulling op zijn inleiding had ingevuld.
GL.
-----------------
Van de webmaster:
v.l.n.r.: Filips de 2e (a.k.a. Filips de Schone), zijn generaal die hier wel eens orde op zaken zou stellen Alva, Maurits Ebben
Gevraagd werd nog hoe het nou zat met die 10e penning, die ons van school altijd is bijgebleven.
Komtie dan: de Spaanse koning Filips de 2e, zoon van de (wel Nederlands sprekende!) Spaanse koning Karel de Vijfde, wilde Alva hier een soort BTW laten invoeren van 10 procent. Een belachelijk en absurd hoog percentage uiteraard, maar dat was nog niet eens het grootste probleem. Hier te lande werd het ook als een onoverkomelijk probleem gezien dat de koning daarmee voorzien zou zijn van een vaste bron van inkomsten, zodat hij voortaan niet meer voor ieder wissewasje (lees: zucht naar oorlogsvoering) geld zou hoeven vragen. En dat zou de vorst een beetje te machtig maken.
Uw webmaster, niet bijster slim, maar toch ook weer niet heel dom, bleef na afloop toch nog zitten met de niet gestelde vraag wie onze nationale volksheld Willem van Oranje nou eigenlijk was en waar hij zo opeens vandaan kwam. Toen.
Iedereen weet dat al natuurlijk, maar zo zit het (ongeveer):
Willem van Oranje (ook wel Willem de Zwijger genoemd) werd geboren als oudste zoon van Willem de Rijke, graaf van Nassau, en Juliana van Stolberg. Hij groeide op in Duitsland en werd daarna naar het hof van Karel V gezonden om daar opgeleid te worden tot diplomaat. Later werkte hij daar onder de opvolger van Karel V, Filips II. Daar kreeg de Luthers opgevoede Willem ernstige bonje mee en Filips II wilde hem op enig moment zelfs gaan vervolgen. Vanaf dat moment ging Willem van Oranje in de “oppositie” en ging hij de strijd aan met de Spaanse bezetter in de Lage Landen. Hij begon vanuit Dillenburg in Duitsland, waar hij troepen begon te verwerven.
Dat hij uit het Spaanse hof afkomstig was wist uw webmaster in elk geval niet. Wel dat hij op 10 juli 1584 door de Fransman Balthasar Gerards (die zich voordeed als de protestant François Guyon) in het Prinsenhof te Delft op de trap naar zijn slaap/werkkamer van zeer korte afstand met een pistool werd doodgeschoten.