Verslag Bel Campo lezing 2025
Groningen – In een uitverkochte Nieuwe Kerk vond op 9 november de 32e Bel Campo Lezing plaats, dè jaarlijkse literaire lezing van Noord-Nederland. Meer dan 400 bezoekers kwamen af op historica en biograaf Sandra Langereis die dit jaar de lezing verzorgde. Met zichtbaar enthousiasme sprak zij over het leven en de betekenis van Eise Eisinga, bouwer van het beroemde planetarium in Franeker en, zoals zij benadrukte, een vergeten pionier van de democratische vernieuwing in Nederland.
Langereis schetste Eisinga niet alleen als een nauwkeurig ambachtsman en visionair denker, maar vooral als een geëngageerde burger die betrokken was bij de radicale democratische revolutie in het noorden van het land. Daarbij stond zij stil bij de turbulente jaren waarin Eisinga politiek moest vluchten en zelfs op de lijst van meest gezochte personen van het Friese Hooggerechtshof verscheen.
De schrijfster, jarenlang docent aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden, besloot zich volledig te richten op onderzoek en biografie. Haar eerdere werk Erasmus: dwarsdenker werd in 2021 bekroond met de Libris Geschiedenis Prijs. In 2024 verscheen haar nieuwste boek Machineman. De tijden van Eise Eisinga, dat door Dagblad van het Noorden met vijf sterren werd bekroond en door de Volkskrant werd uitgeroepen tot beste Nederlandstalige non-fictieboek van het jaar. Voor haar gehele oeuvre ontving Langereis recent de De la Court Prijs van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.
In Machineman betoogt Langereis dat Eisinga (1744–1828) meer was dan een planetariumbouwer: een politicus die zich al in 1795 inzette voor een vroege vorm van parlementaire democratie. Zijn levensloop omvatte oorlog, revolutie, ballingschap en gevangenschap. Daarnaast zette hij zich in voor betere armenzorg en toegankelijk onderwijs, dat hij zag als motor van sociale emancipatie.
De middag begon met een muzikaal intermezzo van het ensemble Ede Aans. Het kwartet, onder leiding van musicus en beeldend kunstenaar Peter Siebesma, bracht Groningstalige vierstemmige bewerkingen van liederen van Ede Staal afgewisseld met liederen onder andere van John Dowland uit de Engelse renaissance.
Zoals ieder jaar ging de opbrengst van de Bel Campo Lezing naar een goed doel. Dit jaar is opnieuw gekozen voor de Stichting Lezen en Schrijven, die zich met steun van Rotary Bel Campo inzet op projecten voor kinderen die hulp nodig hebben bij taal- en rekenvaardigheden.
De 33ste Bel Campo lezing in 2026 is zoals gebruikelijk gepland op de tweede zondag in november. Dat is dus zondag 8 november 2025. We hopen u daar te zien.
