Tekst bij de presentatie van 27 februari

Vrienden en vriendinnen, een waarschuwing vooraf: dit is een genuanceerd en optimistisch beroepspraatje. Dat is in deze tijd van polariseren, mopperen en somberen bijna ongepast of op z’n minst volgens velen misschien naïef. Maar vooruit, ik doe het toch. Volgende keer maak ik me misschien wel een keer kwaad over de hoge zuurgraad van de huidige samenleving, of over meningen van totaal onbekenden die via de naar negatief nieuws op zoek zijnde media over ons worden uitgestort.

Maar nee, ik kies dit keer voor nuance en optimisme

En, ja…. ik weet het: in 2013 viel SNS Reaal om. Cyprus moest worden gered. De werkloosheid steeg naar 8,5%. Het begrotingstekort kwam voor het vijfde jaar op rij niet onder de 3%. Er gingen zo’n 9000 bedrijven failliet, en een veelvoud daarvan hield maar nét het hoofd boven water. Nee, 2013 was bepaald geen goed jaar. Zelfs geen matig jaar. In economisch opzicht eigenlijk gewoon een slecht jaar dus.

Genoeg redenen om te somberen denkt u wellicht. Klopt, maar wat schiet je daar mee op vraag ik me af, en schieten we niet te ver door? Zijn we vandaag de dag niet bijna bij alles op voorhand al sceptisch, of cynisch zelfs. Zijn we in onze maatschappij zo langzamerhand geen kuddedieren geworden die sombere, vaak zelfbenoemde goeroe’s volgen zonder eigen genuanceerde meningsvorming? Ik noem dat kwaaksneutels!

Nee, vrienden en vriendinnen, wat mij betreft schijnt vandaag de zon en memoreer ik dat Nederland is opgeklommen naar de vierde plaats op de innovatieranglijst. Volgens Insead en Cornell University, toch niet de eersten de besten, de opstellers van de jaarlijkse Global Innovation Index, hebben alleen Zwitserland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk een meer innovatieve economie. Nederland is iets innovatiever dan de VS en Finland, en veel innovatiever dan de industriegiganten Duitsland en Japan. Dat voorspelt toch potentieel iets positiefs?

Maar als je sommige goeroe’s hoort dat bekruipt je het beeld dat Nederland een land is vol verstikkende regels, waarin volgevreten luchtverplaastende bankiers en andere semi-ambtenaren, zich via een kort en initiatiefloos arbeidsleven zo risicoloos mogelijk naar hun vroegpensioen slepen.

En anderzijds dus, in de ogen van die buitenlandse onderzoekers, wordt ons land dus juist bevolkt door creatieve en innovatieve kenniswerkers die in soepele symbiose leven met de overheid. Op de ranglijst van het World Economic Forum, dat jaarlijks de concurrentiekracht van landen meet, staat Nederland op een prima vijfde plaats. En volgens de Human Development Index van de Wereldbank, die inkomen, scholing en levensverwachting meet, zijn alleen Noorwegen, Australië en de VS meer ontwikkeld dan Nederland.

Zeg het maar. Welk beeld klopt nu? Positief of negatief?

En hoe gaat het eigenlijk in de Bollenstreek?
Wel, wat mij betreft ook daar een genuanceerd beeld. Enerzijds zorgelijk, de economische ontwikkeling staat onder druk door de compleet vastzittende ruimtelijke ordening en hoge huizenprijzen, een grijzer dan gemiddelde bevolkingsopbouw. De economische score is inderdaad helaas op dit moment niet erg best. Wij stonden op plaats 33 van de 40 regio’s in het jaarlijkse onderzoek van Rabo-economen naar de economische kracht.
Maar anderzijds bleek de Bollenstreek op basis van onderzoek door die zelfde economen de op twee na meest fijne streek om te wonen en te werken van het land. Wanneer de balans wordt opgemaakt van de kwaliteit van leven nu en later op basis van de sociale, culturele, ecologische en economische scores, dan blijkt de regio Haarlem het meest duurzaam, gevolgd door Het Gooi en Vechtstreek en is de agglomeratie Leiden en Bollenstreek dus derde van de in totaal 40 regio’s in nederland.

Natuurlijk, moeten we in de Bollenstreek hard werken aan onze economische dynamiek, en een betere coördinatie vanuit één gemeente Bollenstreek zou naar mijn idee helpen, maar tel ook zo af en toe je zegeningen zou ik dus willen zeggen.

Mensen, welk beeld klopt nu? Is het plus of min? Mijn bescheiden mening dus: geen van beiden. Het is deze dagen maar al te moeilijk om een goed beeld te krijgen of om optimisme te tonen. Laat staan om die zonder scepsis over de bühne te krijgen. Het lijkt wel of we alleen maar de uitersten, de plussen of minnen zien, of wíllen zien. Om het ons makkelijker te maken, maken we naar mijn mening daarom dus helaas maar al te vaak een karikatuur van de werkelijkheid.

Hoe komt dat nu toch? Is de wereld te complex geworden, is het angst,? Of is het collectieve luiheid om geen gedegen afgewogen mening te vormen? Zijn we daar te druk voor, gaan de ontwikkelingen te snel en gunnen we ons geen tijd voor eigen meningsvorming, zegt u het maar…

Ik laat jullie een paar dia’s zien over de economische situatie. Maak je eigen mening op. En besef: zet tien economen op een rij en roep leugenaar, dan kijken ze alle tien op…….

Februari 2014

Johan Ram