Herdenking 4 mei lezing Gert Jan van de Velden

Omdat De Ridderhof gesloten was, vond de bijeenkomst plaats in De Waker. Met 9 leden en 3 echtgenotes werd eerst gezamenlijk gegeten (burger, patat en een traktatie van Sergio ter ere van zijn 59e verjaardag). Daarna gaf Gertjan van de Velden een lezing over Maassluis tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Belangrijkste punten uit de presentatie:

• Vooroorlogse mobilisatie (1939): legeronderdelen waren in Maassluis gestationeerd.
• Mei 1940: de goudvoorraad van de Nederlandsche Bank werd via loodsboot 19 geprobeerd naar Londen te brengen; het schip werd echter gebombardeerd, waarbij 16 opvarenden (waaronder 12 Maassluizers) omkwamen.
• Bezetting: de Kriegsmarine en later de Wehrmacht vestigden zich in Maassluis; de haven werd strategisch gebruikt. Voorbereidingen voor operatie Seelöwe werden getroffen, maar nooit uitgevoerd.
• Verzet: het Geuzenverzet onder leiding van Sjaak Boezeman was actief; Boezeman werd opgepakt, gemarteld en overleed in 1941. In totaal werden 158 Geuzen naar Buchenwald gedeporteerd, waarvan 9 Maassluizers niet terugkeerden. Ook werden wapens en munitie verzameld en illegale kranten verspreid.
• Incidenten: o.a. het “fluitincident” van 1941 waarbij jongens Duitsers misleidden, leidde tot zware represailles.
• NSB-invloed: er was een actieve afdeling in Maassluis; burgemeester Schwartz werd vervangen door NSB-burgemeester Ort (1941–1943).
• Joodse gemeenschap: slechts enkele families woonden nog in Maassluis; de families Coltof en Van Gelderen werden gedeporteerd en vermoord in Auschwitz. 
• Bombardement 18 maart 1943: bedoeld voor de Witol-raffinaderij, maar trof woonwijken. Er vielen 18 doden en honderden huizen werden verwoest.
• Verdedigingswerken: omdat Hitler dacht dat de invasie zou plaatsvinden tussen Hoek van Holland en Katwijk, werd de Festung Hoek van Holland opgericht. Er kwam een tankgracht door het Westland en zwaar geschut op het eiland De Beer (nu Europoort/Maasvlakte). Rondom Maassluis werden versperringen aangelegd, de zgn. Walzkörpersperre. De Boonervliet, Noord- en Zuidvliet werden aangeduid als Wasserpanzergrab. Versperring 37 lag waar nu de oprit van de A20 naar Vlaardingen ligt. Op 26 maart 1944 bezocht veldmaarschalk Rommel deze verdedigingswerken. Ook op de Nieuwe Waterweg bij Maassluis werd een versperring aangebracht door schepen tot zinken te brengen.
• Bevrijding en nasleep:
  • Op 7 mei 1945 werden NSB-politieagenten door de Binnenlandse Strijdkrachten gearresteerd. “Moffenmeiden” werden in de Minister de Visserschool kaalgeschoren en publiekelijk door de Markt gestuurd.
  • NSB’ers werden geïnterneerd in kamp De Vergulde Hand in Vlaardingen.
  • Op 8 mei 1945 arriveerden 850 Canadezen in Maassluis.
  • Op 10 mei 1945 vond om 20.00 uur de eerste officiële herdenking plaats op de Algemene Begraafplaats. 

Conclusie: De presentatie maakte duidelijk dat Maassluis zwaar getroffen werd in de oorlogsjaren: door bombardementen, deportaties, collaboratie en verzet, maar ook door de strategische ligging die de stad tot een belangrijk militair doelwit maakte. De bevrijding bracht opluchting, maar ook afrekeningen en direct de eerste herdenkingen.