GSE-TEAM DISTRICT 1550

op bezoek bij

DISTRICT 2650 NIIGATA JAPAN

April 2012

Teamleden:

Ivonne Gruintjes

Marieke Cobben

Nicole van der Haagen

Tim van de Vorle

Teamleider:

Peter van de Sande

Rapportage bezoek GSE-Team RI District 1550 aan District 2650 Niigata, Japan.

Inhoud

1. Teamsamenstelling

2. Voorbereiding

3. Verwachtingspatroon

4. Het reizen

5. Vocational programma

6. Clubbezoeken/presentaties

7. Gastgezinnen/hotels

8. Cultuur en geschiedenis

9. Conclusies en aanbevelingen

10. Ervaringen van teamleden.

1.Teamsamenstelling.

Reeds in april werd als teamleider Peter van de Sande aangesteld, hij is lid van de RC Gemert-Beek en Donk-Lieshout. Hij woont in Mariahout en is voorzitter van het college van bestuur van ZICHT Primair Onderwijs in de gemeenten Gemert-Bakel en Boekel.

Tijdens het bezoek van de Japanse vrienden aan ons land in 2011 en vooral tijdens onze districtsconferentie is gestart met de voorbereiding middels een vergadering met de Japanse GSE-commissie. Van onze kant waren Jan Vader (gouverneur), Herman OldeHampsink (vz GSE-cie) en Peter van de Sande (secr. GSE-cie en tevens teamleider) aanwezig. Gedurende deze bijeenkomst hebben we het thema van ons bezoek aan Japan bepaald, te weten onderwijs. We hebben toen verder gesproken over mogelijkheden om het programma van 4 weken te vullen. (dat is goed gelukt, met dank aan de Japanse Rotarians). Daarover later meer. Onze commissie kon aan de slag met de profielschets teamlid en deze is uitgezet.

In september en oktober 2010 heeft de GSE-commissie van RI District 1550 de procedure rond de benoeming van de leden van het team dat een bezoek gaat brengen aan Niigata Japan, afgerond. Er waren 20 sollicitanten waarvan er 16 op gesprek zijn geweest. Uit deze groep zijn de volgende dames en heer benoemd:

Marieke Cobben uit Hoensbroek 27 jaar lerares aardrijkskunde

Ivonne Gruintjes uit Eindhoven 33 jaar lerares sbo

Nicole van der Haagen uit Boxtel 28 jaar teammanager Rabobank

Tim van de Vorle uit Nijmegen 28 jaar leraar maatschappijleer

2.Voorbereiding.

Na de keuze van de teamleden kon de voorbereiding beginnen. De eerste afspraak was ten huize van de teamleider alwaar een planning met bijbehorende activiteiten ten behoeve van het bezoek aan Japan werden afgesproken. De eerste 5 bijeenkomsten hebben we in de weekenden bij elkaar thuis gehouden zodat we ook een beeld kregen van ieders leefomgeving. Tijdens een bijeenkomst bij een van teamleden thuis vond de installatie van het team plaats. Onze gouverneur Jan Vader speldde bij iedereen de Rotay Foundation pin op. Hierbij was ook Herman Oldehampsink aanwezig.

Na de eerste 5 bijeenkomsten bij de teamleden thuis hebben we nog een bijeenkomst gehouden bij Nori Morita, Rotarylid en lid van de GSE-cie. Tot slot de laatste bijeenkomst bij de teamleider. Kortom zeven bijeenkomsten. Wat stond er zoal op de agenda?

Afspraken waren onder andere het maken van een flyer met een algemene en een individuele invulling. Hier gebruikten we de Engelse taal. Verder in hetzelfde stijlvolle design visitekaartjes per teamlid met een Japanse vertaling. Ook hebben we een speciale pin ontworpen en laten maken. Deze pin had de vorm van een carnavalssteek, leek behoorlijk op een tulp met de Nederlandse kleuren gecombineerd met de Japanse, onderaan nog een baan oranje met de tekst gse 2012. Veel tijd en energie is ook besteed aan het maken van een passende presentatie en uiteraard ook aan het bespreken van de programmamogelijkheden en de communicatie hierover met de Japanners. Met veel plezier werden deze klussen geklaard tot en met regelen van uniforme kleiding voor het gehele team (met dank aan de Rabobank). Tot slot hebben we ook nog gezorgd voor een volle extra koffer met cadeautjes voor de gastgezinnen.

3.Verwachtingspatroon.

Als verwachtingspatroon hadden we vooral het referentiekader van hoe ons district te werk gaat wanneer we bezoekende teams hebben. Het team stelde zich in op ongeveer 8 presentaties bij Rotaryclubs, 8 vaantjeswissels, bezoeken aan allerlei onderwijsinstellingen, bedrijven, een bank. Verder gezamenlijke uitstapjes naar culturele en/of nationale centra, musea en het verblijf al dan niet individueel bij een Rotarygastgezin. Gelukkig hadden we tijd van de Japanners een compleet overzicht gekregen wat enorm hielp bij het verwachtingspatroon. Het was voor alle teamleden duidelijk dat ter plekke hard gewerkt moest worden en dat de vermoeidheid toe zou slaan. We gingen er ook van uit dat de Engelse taal door veel Japanners wordt gesproken. Ingewonnen informatie zei het tegendeel. Kortom we waren zo goed mogelijk voorbereid. In de rest van dit verslag wordt duidelijk of dit verwachtingspatroon is uitgekomen.

4.Het reizen.

Gelukkig waren we op tijd met het aanleveren van alle formaliteiten voor Rotary International. Gelukkig hadden we geen visa of speciale injecties nodig. Het was wel de vraag welke route er door het reisbureau van de Rotary Foundation zou worden gekozen. De heenreis verliep, op een wat (te)lange stop in Seoel na, vlekkeloos. Vertrokken vanaf Schiphol, extra koffer inchecken geen probleem, dus via Seoel naar Niigata Japan. Op de terugreis hadden we wat problemen met de extra koffer. Ineens bleken er nu andere regels en andere tarieven te gelden. Het begon al in Japan waar ze kwamen met een bedrag van ruim 400 dollar. Moeten onderhandelen en praten als Brugman en uiteindelijk konden we mee voor 132 euro. Nu al 32 euro meer dan vanuit Schiphol, als laatste in het vliegtuig met een hoop stress terwijl je ontspannen afscheid wil nemen van de Japanse vrienden. Helaas is daar het gedoe niet mee ten einde. Bij de transferbalie van Korean Air in Seoel begon het circus opnieuw. Weer werd extra geld gevraagd en kreeg ik (PvdS) geen boarding pass. Na ruim 2 uur geharrewar en na het zwart betalen van 80 euro kon de koffer mee. De vraag is nu hadden we dit kunnen weten? We hadden wel geïnformeerd en de voorwaarden bestudeerd. Toch bleek, ondanks het feit dat Korean Air en KLM samenwerken in het Skyteam, dat er anders werd omgegaan met het meenemen van extra bagage. Wellicht een aandachtspunt voor het reisbureau van de Rotary. In ieder geval heeft mijn klacht bij genoemde maatschappijen tot nu niets opgeleverd. Zal ook wel niet meer gebeuren.

5. Vocational programma.

Reeds tijdens het eerste overleg met de Japanse GSE-cie en verder via diverse mails hebben we duidelijk kunnen maken wat de wensen van ons GSE-Team waren. We hebben vele onderwijsinstellingen kunnen bezoeken, van de kinderopvang, via de kleuterklassen, de lagere school, de juniorhigh, de highschool, de universiteit tot met diverse onderzoekslaboratoria. Kortom de hele keten gezien. Daarnaast ook diverse bedrijfsbezoeken, zoals aan een bank, diverse soorten staalfabrieken (van ambachtelijk naar groot), treinfabriek, breifabrieken, apotheken, gemeentehuizen, tv/radiobedrijven. Kortom teveel om allemaal te memoreren. Het vocational programma zat meer dan vol. Hier is een compliment voor onze Japanse vrienden zeker op zijn plaats. Ook het vervoer was tot in de puntjes geregeld door Rotarians of door taxi’s, alles op tijd, veilig en met veel gevoel voor service.

Men nam echt de tijd voor ons. Ook diverse workshops zijn door ons gevolgd. Japans bloemschikken, theeceremonie, smeden van spijkers in het vuur, kalligrafie. Veel geleerd.

In principe hebben we alle bezoeken als team afgelegd. Het is wel voorgekomen dat teamleden individueel of in duo’s wat bedrijven bezocht hebben. Bijzonder om hier te vermelden was het bezoek van twee teamleden aan het rampgebied Tohoku. Ze hebben beiden met eigen ogen de gevolgen van de tsunami kunnen aanschouwen. E.e.a. heeft wel wat moeite gekost voordat het zover was (lastig voor Japanners om van en vastgesteld programma af te wijken).

6. Clubbezoeken/presentaties.

De verwachting dat we als team ongeveer acht clubbezoeken met presentatie zou hebben is anders uitgekomen. In totaal hebben we zo’n 16 keer gepresenteerd.

We hebben allerlei vormen van clubbezoeken o.i.d. mogen ervaren:

· Een bezoek aan een reguliere clubbijeenkomst (middag, avond)

· Een ontmoeting met een kleine vertegenwoordiging van een club

· Een diner/lunch met een voorzitter van een club,

· Een ‘dinnerparty” met enkele voorzitters en oud-gouverneurs en assistent-gouverneurs

· Een lunchbijeenkomst met de gouverneur en zijn assistenten.

Alle bijeenkomsten werden gekenmerkt door een hartelijke ontvangst. Veelal redelijk formeel en we zorgden er dan ook voor dat we representatief voor de dag kwamen. Hier werd zeer positief op gereageerd.

Vaak was er sprake van dezelfde ceremonie met het zingen van het Volkslied in de richting van de Japanse vlag alsook het zingen van de Rotary-hymne. Ook hebben we meegemaakt dat naast het aantreffen van onze nationale driekleur het Wilhelmus ten gehore werd gebracht. Jarige clubleden werden in het zonnetje gezet en leden met bijzondere verdiensten werden genoemd en beloond. Dus ook veel aandacht voor het individuele lid.

De presentaties van ons team verliepen uitstekend. Er was waardering voor de overdracht van informatie over de persoonlijke situatie van de teamleden en voor de informatie. Onze teamleden waren enthousiast en hadden flair bij de presentatie. De voertaal was Engels en er was altijd een tolk aanwezig (de een beter dan de ander).

De laatste presentatie was op de districtsconferentie. Deze presentatie hebben we daags van te voren gemaakt en daar onze eerste indrukken van onze studie-uitwisseling in verwerkt. We stonden toen voor een zaal van ongeveer 1200 mensen.

7. Gastgezinnen/hotelaccomodaties.

Allereerst een groot compliment voor de gastvrijheid van onze Japanse gastgezinnen. Een zeer belangrijk kenmerk van GSE-bezoeken is het ervaren van een andere leef-en wooncultuur. Dit maak je pas echt mee door bij mensen thuis te verblijven en te wisselen van gastgezin. Deze wijze van huisvesten vraagt veel van de gastfamilies. Regelen van vervoer, afstemmen van maaltijden etc. Gemiddeld genomen zijn de ervaringen van alle teamleden bij de gastgezinnen als zeer positief te bestempelen. Helaas is het een enkele keer voorgekomen dat er in de betreffende familie slecht of geen Engels werd gesproken, eigenlijk was dat het enige minpunt. We hebben genoten van enorme gastvrijheid, zodanig dat we op een bepaald moment bijna niet meer durfden te zeggen dat iets lekker of leuk was. Was het lekker dan ging men het halen, was het leuk of mooi dan kreeg het vaak cadeau. We zijn enorm verwend, sommige cadeaus konden we bijna niet aannemen. Dure zeefdrukken, prachtige messen, Japans lakwerk, eetstokjes tot en met kimono’s toe. Te veel om op te noemen.

Tijdens deze ‘homestay’s’ hebben we gemerkt dat er veel anders is. Het toiletgebruik, het baden, de maaltijden en voor sommige van ons het slapen op een futon welke op de tatami lag. Daarnaast hebben we veel geleerd over de maatschappelijke kant van het leven in Japan, de culturele en historische achtergronden.

Kortom veel waardering en dank voor de genoten gastvrijheid van de families.

8. Cultuur en geschiedenis.

Voor zover mogelijk hebben de teamleden collectief en ieder ook individueel zich voorbereid op de cultuur en de geschiedenis van Japan. Hierbij hebben we veel steun gehad van Norimassa Morita (woont in Driel en is ook Rotarian), waarvoor dank. Verder het raadplegen van boeken, het internet en de informatie vanuit het programma.

Het echte leren vond uiteraard plaats in Japan zelf. We hebben diverse historisch plaatsen musea, tempelcomplexen etc. bezocht. Dit had ook een goede plek in het programma.

De nationale producten en de eetgewoonten waren een werkelijke openbaring en soms een smaaksensatie. Het op de grond zittend eten met stokjes hadden we vrij snel onder de knie. Niet altijd even gemakkelijk voor ons westerlingen.

Het kennismaken met de vele tradities, het meedoen aan een theeceremonie, het duidelijk markeren van begin en eindtijden, de afscheidsrituelen enz. Uitermate verrijkend.

9. Conclusies en aanbevelingen.

Als eerste kan gesteld worden dat dit GSE-programma een geweldige kans is geweest voor onze jonge professionals, onze teamleden. De mogelijkheid om 4 weken lang de (werk)-sfeer, de cultuur en de vele kenmerken van ander werelddeel te proeven is werkelijk fantastisch. Belangrijk daarbij is dat ter voorbereiding van een maand samenwerken, rondtrekken, discussiëren en lief en leed delen het een echt team is geweest. Een hoge mate van flexibiliteit, acceptatiegraad en incasseringsvermogen zijn daarbij onontbeerlijk. Binnen een goed functionerend team kunnen de leden wat aan elkaar kwijt. Ik denk dat ze prima gepresteerd hebben en tevens zich verder ontwikkeld. Ik ben er in ieder geval trots op.

Verder kan vastgesteld worden dat de Japanse gastheren en gastvrouwen alsook de GSE-cie aldaar kosten noch moeite hebben gespaard om een goed programma te verzorgen. Ze hebben ons verwend op velerlei gebied. Veel lof daarvoor. Het team heeft uitgebreid kennis kunnen maken met veel facetten van Japan, soms zelfs van binnenuit. Bijzondere ontmoetingen waren ook niet van de lucht. De verschillende burgermeesters, de Zen-monnik die tikken uitdeelde, de mensen in het onderwijs en in het bedrijfsleven, noem maar op.

Kortom een tevreden teamleider.

Tot slot wat aandachtspunten voor de GSE-cie:

1. Kijken of we meer invloed uit kunnen oefen op het reizen en alles daar omheen bij het reisbureau van de Rotary.

2. Wellicht toch wat mee vrije tijd in roosteren en je als team er aan houden!

3. Meer duidelijkheid van tevoren over het aantal presentaties.

4. Sponsoring door clubs van teamleden opnieuw bespreken en een standpunt bepalen.

11.Ervaringen van teamleden.

Zie verder hierachter de ervaringen van de teamleden.

Mariahout, juni 2012.

Peter van de Sande, teamleider.

Evaringen van Ivonne Gruintjes

In maart was het dan eindelijk zover. Als een van de gelukkigen vertrok ik vol verwachting naar Japan. Tijdens deze reis hoopte ik door de lokale mensen de Japanse cultuur echt te leren kennen. Op het gebied van onderwijs verwachtte ik veel kennis en ervaring uit te kunnen wisselen. Zowel door mijn groepsgenoten als de lokale mensen en de activiteiten in het programma. De reis heeft al mijn verwachtingen overtroffen! De cultuur en mensen hebben de meeste indruk op mij gemaakt. Het respect voor de medemens, natuur en omgeving maakt deze maatschappij extreem vriendelijk en gastvrij. Een wijze les die ik voor altijd mee zal nemen. Ook een reis waarbij je jezelf beter leerde kennen. Zowel letterlijk als figuurlijk: overal omringd door spiegels, zelfs in de douche! De Japanners zijn zich zeer bewust van hun uiterlijk en doen er alles aan om jong te blijven en schoon te zijn. Van bijzondere crème smeren tot pillen slikken. Van volautomatische toiletten tot continue handen wassen. Een aaneenschakeling van bijzonder momenten en verrassingen! Een korte selectie uit de vele leuke dagelijkse dingen die we mee maakten:

Eetgewoonten

Sushi is ook voor Japanners geen dagelijkse kost maar een maaltijd om voor te gaan zitten en van te genieten. Terwijl een harinkje voor ons een lekkere snack is, wordt het in Japan gezien als afval. Tijdens verschillende maaltijden staat de tafel vol met kleine schaaltjes die samen een heerlijke maaltijd vormen. Ook een avondje Hot Pot oftewel Sukiyaki is een bijzondere ervaring. Vooral de Wagiu (beef van een gemasseerde, verwende koe) was een hoogtepunt! Culinair gezien een maand vol aangename verrassingen!

Onderwijs

Het onderwijs was erg klassikaal en gestructureerd. Het onderwijs vertoont veel overeenkomsten met het onderwijs van Nederland van jaren geleden. Wij hebben inmiddels de stap gemaakt naar onderwijs gericht op het kind. Werken in kleinere groepen, inspelen of specifieke behoeften en mogelijkheid tot eigen inbreng. De kinderen maken samen iedere dag de klas en gangen schoon. Een teken van saamhorigheid en respect voor de omgeving. Sport is erg belangrijk binnen de Japanse maatschappij en onderwijs. Na schooltijd volgen de kinderen een specifieke sport zoals Kendo en honkbal. Duurzaamheid in inrichting van de gebouwen staat hoog in het vaandel. Scholen zijn modern ingericht en bijvoorbeeld uitgerust met zonnepanelen, lucht circulatie systemen en systemen om het water van zwembaden te hergebruiken.

Bijzondere ontmoetingen

In het programma waren heel veel bijzondere ontmoetingen opgenomen. Ontmoetingen die zeer waardevol waren omdat we ze zelf tijdens een reguliere reis nooit mee zouden maken. Het ene moment waren we op de koffie bij de burgemeester. Vervolgens mediteerden we met een monnik. Ook de formele Rotary bijeenkomst met officiële liederen waren een bijzondere ervaring. Maar de meest indrukwekkende ontmoetingen waren keer op keer de kennismaking met de gastgezinnen. We werden overal met open armen ontvangen en de tatamimatten met daarop een futon (matras) lagen overal voor ons klaar. De gastvrijheid

van deze mensen was ongekend en grenzeloos!

Na een maand in Japan kan ik concluderen dat de reis mijn verwachtingen heeft overtroffen. De herinnering aan de respectvolle manier van omgaan met elkaar, is blijvend. Een wijze les voor mijzelf in de manier van omgaan met mensen. Maar ook een wijze les die ik terug wil laten komen in het onderwijs aan de kinderen in mijn klas!

Nicole van der Haagen

· Verwachtingen

Tijdens de voorbereidingsbijeenkomsten werd herhaaldelijk gezegd dat het GSE programma een ‘once in a lifetime’ ervaring zou zijn. Ik had bij deze uitspraak nog geen concreet beeld. Ik had immers al wel vaker langere periodes gereisd en mooie ervaringen opgedaan. Het uitgebreide programma wat we vooraf van de Japanners kregen gaf een beknopte weergave van de dagindeling, maar veel zaken die er op stonden kende je niet en kon je ook niet opzoeken op google, dus het bleef een abstracte planning voor ons. Ik wist dat we veel scholen en bedrijven gingen bezoeken, bij Japanse gezinnen zouden slapen en culturele activiteiten zouden gaan doen. Maar dat het zo bijzonder was als het geweest is, dat had ik vooraf niet ingeschat!

· Algemene ervaringen, vocational ervaringen, bijzondere indrukken/ontmoetingen:

@ Peter: ik heb hiervoor het overzicht bijgevoegd wat ik ook heb gebruikt voor mijn werk. Het er een paar dingen uitgehaald maar dit dekt alles wat ik wil delen wel denk ik.

· Conclusie:

Het was absoluut een ‘once in a lifetime’ ervaring, die ik vooraf nooit zo bijzonder had kunnen inschatten. De Japanse mensen hebben alles uit de kast gehaald om ons te vermaken, we hebben écht alle bijzondere zaken van de Niigata prefecture gezien en ervaren. De gastvrijheid is prijzenswaardig, aan alles was gedacht en je voelde je overal oprecht welkom! Daarnaast was de samenstelling van het team ook perfect, we vulden elkaar aan en vormden vanaf dag 1 een gezellige groep. Ik raad iedereen een GSE exchange aan, erg bijzonder dat de Rotary dit mogelijk maakt, en ik zou volgend jaar zelf wel weer mee willen!

Japan, een echte aanrader!

* Karaoke!

* Kimono

* Manga

* Japanners en alcohol

* Japanners en thee

* Japanse taal

Tempels en shrines

Bullit train

* Het Japanse eten

* Geisha

· Conclusies/aanbevellingen

Evaluatie Marieke Cobben

Verwachtingen

Vier weken lang werkervaring op doen in een land aan de andere kant van de wereld. Dat was heel kort gezegd mijn verwachtingspatroon, maar er was natuurlijk meer! Toen ik wist dat ik mee mocht, wist ik vrienden, familie en collega’s lange tijd niet zo goed uit te leggen, wat we nu precies gingen doen in Japan. Gelukkig kwam daar verandering in vanaf de eerste teambijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we onder andere besproken wat we graag wilden doen en zien in Japan. Graag wilden we het onderwijs van A tot Z zien in Japan, dus van kleuterschool, tot universiteit, tot speciaal onderwijs. Daarnaast kon iedereen nog aangeven wat hij of zij zelf persoonlijk graag wilde. Dit vond ik erg fijn. Als aardrijkskundedocent ben ik erg geïnteresseerd in hoe de Japanners met natuurrampen (met name aardbevingen, tsunami’s ) omgaan, en de Japanners gingen hun best doen hier iets van terug te laten komen in het programma. Eind januari ontvingen we het definitieve programma en het zag er veelbelovend uit met bezoeken aan onderwijsinstellingen, bedrijven en culturele activiteiten. Sommige dingen bleven wat onduidelijk, zo stond er een middag Pachinko het programma. Dit bleek later een soort van gokspelletje te zijn, maar toen we het programma ontvingen wisten we niet wat we er ons bij voor moesten stellen. Maar dat is juist leuk, en houdt het programma verrassend! De Japanners hebben voor een perfect en zeer gevarieerd programma gezorgd,waarin we met heel veel elementen van de Japanse samenleving kennis hebben mogen maken!

Bijzondere ontmoetingen

Voor mij persoonlijk was het bezoek aan het tsunami-rampgebied het meest unieke en indrukwekkendste wat ik in Japan heb meegemaakt. Dit was eigenlijk niet opgenomen in het programma, maar met onze vertaalster Ritchy, en andere Rotaryleden hadden we er al veel over gesproken. Ze vertelde dat het mogelijk was om te gaan, maar dat het lastig was om te regelen, omdat men in Japan iedereen graag tevreden stelt. Er was immers hard gewerkt aan een programma voor ons, en op de enige dag waarop we konden gaan, vrijdag de 13e, stond een bezoek aan de universiteit gepland. Daarom konden er maar 2 mensen gaan, en moest onze teamleader zijn goedkeuring geven. Uiteindelijk mocht ik samen met teamgenoot Tim van de Vorle naar het rampgebied afreizen. Vanuit mijn vak aardrijkskunde ben ik erg geïnteresseerd in onder andere tsunami’s en ik wilde graag met eigen ogen zien voor welke verwoestingen deze tsunami gezorgd had. Had was een heftige dag waarin we heel veel gezien hebben, heel veel verdrietige dingen. Maar we hebben ook gezien hoe de Japanners langzaamaan het leven weer proberen op te pakken, en beginnen aan de wederopbouw. Andere hoogtepunten waren de traditionele theeceremonie, kimono dressing, meditatieles van een monnik en de districtsconferentie. Maar datgene wat me het meest geraakt heeft zijn toch wel de Japanners zelf. We zijn overal zo ontzettend hartelijk ontvangen, zij hebben echt hun uiterste best gedaan om deze reis tot een topervaring te maken!

Conclusies/aanbevelingen

Vier weken Japan waren een ‘once in a lifetime experience’. Ik ben Rotary (international) er zeer dankbaar voor dat ik deze reis heb kunnen maken. Ik heb veel geleerd over Rotary. Veel mensen denken (en dat dacht ik misschien zelf van te voren ook een klein beetje) bij het woord Rotary aan een clubje rijkelui die vooral netwerken op sjieke feestjes. Maar dat beeld veranderde al toen ik tijdens de voorbereiding van mijn sollicitatie gesprek bij Dhr. Herman Olde Hampsink, wat research ging doen op internet. Want wat was Rotary nu precies? Al snel kwam ik erachter dat dienstbaarheid voorop staat. Ook het thema van dit jaar ‘reach within to embrace humanity’, sprak mij heel erg aan. Doe datgene wat binnen je mogelijkheden ligt (of je nu directeur bent van een multinational of docent) om de wereld een klein beetje te verbeteren. Rotary International heeft de laatste 25 jaar al miljoenen dollars opgehaald om de ziekte polio uit te roeien, een geweldig en bewonderenswaardig initiatief. Zowel in bij de Nederlandse als de Japanse Rotaryclubs heb ik me altijd welkom gevoeld. Ik heb er veel bewondering voor wanneer mensen naast hun drukke baan en privéleven toch nog tijd hebben om iets voor een ander te doen. Dankzij deze Group Study Exchange heb ik zeer waardevolle vakkennis kunnen opdoen, en heb ik mijzelf verder kunnen ontwikkelen. De vakkennis deel ik met mijn collega’s en leerlingen.

Echte aanbevelingen heb ik niet. Natuurlijk zijn er altijd dingetjes die misschien een volgende keer beter kunnen, maar dat heb je altijd tijdens zo’n reis, en zal ook voor elke reis anders zijn. Het enige wat ik jammer vond was dat het merendeel van de gastgezinnen waarbij ik verbleef geen woord Engels spraken. Natuurlijk kom je met handen, voeten, foto’s, woordenboek en aanwijsboekje ver, maar dit was soms na een drukke dag erg vermoeiend.

Algemene ervaringen

Japan is anders, anders dan wel Aziatisch land dan ook. Tijdens een presentatie bij de lokale Rotary club (Brunssum Onderbanken) in Nederland, vroeg iemand mij ‘zou je in Japan kunnen wonen’? Mijn antwoord was ‘nee’. De eerste zin in mijn evaluatie was ‘vier weken lang werkervaring opdoen, maar eigenlijk waren het slechts vier weken. Vier weken om even (vaak letterlijk) te proeven aan misschien wel één van de meest fascinerende culturen ter wereld. Een samenleving die zich weinig aantrekt van wat ‘het westen’ doet, een land waar eeuwenoude tradities nog springlevend zijn, en ook doorgegeven worden aan de nieuwe generatie. Een volk waarvan veel mensen denken dat ze kil, koel en afstandelijk zijn, maar waar ik juist het tegenovergestelde meemaakte. Een eetcultuur met de meest bijzondere en vreemde gerechten, die soms wel kunstwerkjes lijken. Een hardwerkend volk met respect voor hun meerdere. Een land dat regelmatig keihard getroffen wordt door natuurgeweld, en iedere keer weer moedig opkrabbelt. En waarom zou ik dan nooit definitief in Japan kunnen wonen? Ik denk dat ik de cultuur nooit helemaal zal begrijpen. Alles wat de Japanners doen is verweven met, vaak eeuwenoude, tradities. Ik vind dat heel mooi, indrukwekkend en fascinerend om te zien. Maar ik ben opgegroeid in een Westerse cultuur, waar tradities en cultuur steeds meer verloren gaan door globalisering. Of dat erg is? Ik weet het niet, we weten helaas al bijna niet meer beter. Maar daardoor zal ik de Japanse cultuur nooit echt helemaal kunnen begrijpen, hun manier van denken en doen. De ervaringen, indrukken en avonturen van slechts vier weken Japan zitten voor altijd in mijn hoofd en in mijn hart. Mijn taak om mijn kennis en ervaring te delen met anderen, en hopelijk een stukje van al het goede van de Japanners over te dragen aan de Nederlanders.

Marieke Cobben

Evaluatie Tim van de Vorle.

Verwachtingen

Toen ik vernam over de uitnodiging voor de Group Study Exchange werd mijn nieuwsgierigheid direct geprikkeld. Geweldig dat de Rotary dit maal oog had voor jonge professionals in het onderwijs. Ik kwam dan ook graag in aanmerking voor deze unieke kans. De motivatie om mij op te geven voor de GSE lag besloten in het feit dat ik, uiteraard in figuurlijke zin, eens helemaal door elkaar geschud wenste te worden. De afgelopen vijf schooljaren heb ik op alle niveaus en in vrijwel alle leerjaren gedoceerd binnen het voortgezet onderwijs en heb ik heel veel geïnvesteerd in het begeleiden van jonge mensen. Nu was het weer eens tijd om te investeren in mijn eigen ontwikkeling.

Als docent maatschappijwetenschappen sta ik midden in de samenleving. Ik voel me betrokken bij culturele en sociale ontwikkelingen en ben geïnteresseerd in internationale politiek. Het leek mij fantastisch om hierover met Japanse vakgenoten over van gedachten te wisselen.

Algemene ervaringen.

De verwachtingen die ik in het voorgaande gedeelte beschreef zijn volledig uitgekomen, maar dan wel in overtreffende trap! De aaneenschakeling van activiteiten en intensiteit van ontmoetingen was overbluffend. Het programma had een mooie balans gevonden tussen het bezoeken van onderwijsinstellingen, bedrijven en culturele activiteiten. En laat dat programmeren maar aan de Japanners over. Elke dag was bijna op de minuut ingevuld, ongelofelijk!

Ik bleef mij verbazen over de bijzondere mix tussen enerzijds hypermoderne technologie en anderzijds vasthouden aan eeuwenoude tradities. Je hoeft geen subliem onderzoeker te zijn om dit vast te kunnen stellen. Je ziet deze elementen terug in het dagelijkse leven van alledag. Zoals bijvoorbeeld de meest schone en moderne auto’s zonder ook maar een krasje tegenover de innerlijke verbondenheid met de natuur vertegenwoordigd door het shintoïsme. En het alomtegenwoordige materialisme en uiterlijke vertoon tegenover het historisch bewustzijn en diepe respect voor de medemens. Deze combinatie maakt de Japanse cultuur volgens mij uniek.

Omdat alle GSE teamleden bij gezinnen thuis overnachtte kreeg je een goede “kijk in de keuken”. Dit was de ultieme manier om het ware Japanse leven mee te maken. Zo ervoer je alle gewoontes en tradities in de meest pure vorm. Dit zou je als toerist met geen mogelijkheid kunnen evenaren. Graag geef ik een kleine bloemlezing van opvallendheden in familiaire kring:

Bij het betreden van het huis moeten de schoenen uit. Hoffelijkheid die tot aan de hemel reikt. Thee drink je niet zomaar, maar is een ceremonie. Slapen doe je met een futon deken op een tatami matje. De inrichting van Japanse huizen wordt steeds Westerser en minder traditioneel Japans. Hoewel ze nog steeds graag aan lage tafels zitten waar ik mijn benen onmogelijk kwijt kan. Tijd is heilig. De keuken is het domein van de vrouw des huizes. Nee, dit is niet haar gevangenis, maar haar koninkrijk. Hoewel het Japans ontbijt met rijst en vis even wennen is ziet het er uit als kunst en smaakt het voortreffelijk. Het bezoek aan het futuristische toilet is een belevenis op zich.

De consequentie van dit volle programma was dat er weinig tijd overbleef om de opgedane ervaringen te verwerken. Belevenis volgde op belevenis. Zo zat ik het ene moment in het Tsunami rampgebied, dat natuurlijk diepe indruk maakte, en een dag later was ik weer op een universiteit, bedrijf of op een feestje. Omdat alles ontzettend boeiend was, was het niet moeilijk om keer op keer die switch te maken.Toch heeft het fysiek wel zijn tol geëist. Ik werd drie dagen ziek. Ook bij terugkomst heeft het 1 ½ maand geduurd voordat ik alles “een plekje” heb kunnen geven. Dit geeft een aardige indicatie hoeveel impact deze reis op iemand maakt.

Onderwijs ervaringen

Op voorhand had ik het beeld van het Japanse onderwijs dat het van topniveau was. Niet voor niks staat Japan al decennia in de top 5 van de internationaal erkende OESO-ranking. Ook dacht ik dat het uit tot op het bot gedisciplineerde studenten bestond en onderwijs werd vormgegeven met de meest hoogwaardige onderwijsmiddelen. Na het bezoeken van verscheidene onderwijsinstellingen bleek dit beeld maar voor een gedeelte te kloppen.

Het onderwijs in Japan is gericht op instructie en kent een hoog reproductief karakter. De OESO ranking liegt niet. Het Japanse onderwijs is van een hoog niveau. Maar als je kijkt naar de indicatoren van die meting dan blijkt dat er vooral gekeken wordt naar reken en grammaticale taalvaardigheid. Hier bereikt men een hoog niveau mee door middel van oefening, oefening en oefening. Het is dus niet wonderlijk dat Japan met haar onderwijssysteem dat geënt is op reproductie precies op deze indicatoren hoog scoort.

Bovengenoemde bevindingen wil ik graag illustreren met een anekdote. Toen wij eens met onze GSE equipe met 5 mensen spontaan een volle klas binnenstapte, keek er geen enkele leerling naar ons om. Men bleef geconcentreerd kijken naar de docent en gericht op zijn of haar eigen werk. Ongelofelijk, wat een discipline! Zeker als je bedenkt dat het gros van deze kinderen nog nooit een buitenlander in het “wild” had gezien. Wanneer er in Nederland iemand spontaan mijn klaslokaal binnen komt lopen zijn er, en dan druk ik mij nog voorzichtig uit, op zijn minst een paar leerlingen even afgeleid.

De kinderen in het voorgaande voorbeeld waren 16 jaar oud. Toen wij met ons GSE team een bezoek brachten aan een kindergarten was die hoge mate van discipline al waar te nemen. Die kinderen waren uitstekend in staat om gezamenlijk een warme lunch te nuttigen. Het tafelhoofd van vijf jaar oud zorgde dat iedereen aan tafel alle benodigdheden had en ze controleerden elkaar er op dat je alles in de juiste volgorde tot je nam. Ik kreeg zelfs een berisping van zo’n peuter toen ik mijn maaltijd wilde starten met het toetje.

Omdat je in het onderwijs onmogelijk op alle gebieden kan uitblinken, is het evengoed voor Japan mogelijk om minder ontwikkelde onderwijsfacetten voor het voetlicht te brengen. Er bestaat weinig ruimte voor zelfverantwoordelijk en samenwerkend leren. Ook meningsvorming staat niet hoog op de agenda. Gedragslessen over moreel handelen bestaan wel, maar dat is meer gericht op het collectief. In tegenstelling tot het Nederlandse onderwijs is er in Japan amper plaats voor ontplooiing van het individu en kritisch denken.

Wij, leden van het GSE team, zagen deze verschillen ook terug in ontmoetingen met onze leeftijdsgenoten van de Roteract. We schrokken van het gebrekkige Engels dat ze spraken en de zichtbare moeite die ze hadden om zichzelf te presenteren. Ook het vormen van een opinie was een brug te ver. De verschillende eindproducten van twee verschillende onderwijssystemen; de leden van de Roteract en het GSE team, vormden een groot contrast. Het is niet hard te maken, maar het heeft er alle schijn van dat dit voortkomt uit het volgen van andere onderwijscurriculum.

Deze observaties gaven mij het inzicht dat de manier hoe onderwijs gestalte krijgt diep verweven is met de cultuur van het bepaald land. Ik zou dus nooit meer durven te beweren dat er wereldwijd een beste onderwijsconcept bestaat. Dat is toch wat lijstjes als die van de OESO ons doen willen geloven.

Als we nog een laagje verder onder de oppervlakte gaan kijken kom ik uit bij de eeuwenoude kip-of-het-ei vraag. Dient het onderwijs als katalysator voor een bepaalde cultuur, of brengt een specifieke cultuur een bepaalde vorm van onderwijs voort? Ik zal me niet verder wagen aan dergelijke antropologische bespiegelingen. Maar graaf en politicus Joseph de Maistre zei in de 18^e eeuw al dat “ieder land de overheid krijgt dat het verdient”. Misschien kun je als afgeleide daarvan ook wel zeggen dat ieder land het onderwijs krijgt dat het verdient.

Wat kunnen we van elkaar leren? Ook al zijn cultuur en onderwijssysteem nauw met elkaar verbonden, ik geloof wel dat beiden onderwijssystemen van elkaar kunnen leren. In grote lijnen komt het er op neer dat daar waar zij meer aandacht zouden mogen hebben voor ontplooiing van het individu, wij veel kunnen leren van de volharding waarmee zij hun onderwijstraject volgen.

Aanbevellingen

Ik heb gemerkt dat de organisatie voor alle betrokkenen van de Rotary zeer tijd en energierovend is. Het vraagt veel van hen, bijna te veel. Daarnaast is het GSE programma een zeer kostbaar project en ik begrijp dat in deze tijd van financiële tegenspoed ook de Rotary moet snijden in haar budgetten. Een nadeel van het GSE programma is dat het ondoenlijk is om tot in detail te duiden wat de leeropbrengst is geweest van de deelnemers. Dat maakt het voor GSE commissies lastig om de meerwaarde van deze projecten te verdedigen.

Niettemin hoop ik vurig dat dergelijke GSE projecten blijven bestaan, eventueel in aangepaste vorm. Het is een ongelofelijke ervaring geweest die mij mijn leven lang bij zal blijven. Hiervoor ben ik de Rotary zeer dankbaar. Ik weet zeker dat deze investering in mijzelf ook mijn leerlingen ten goede zal komen. Prachtig dat de Rotary dat teweeg heeft kunnen brengen. Indirect zorgt de Rotary hiermee ook voor een enorme bijdrage aan de samenleving. Dat is nog niet alles, het werkt ook vice-versa. Het heeft ook een positief effect op het beeld dat de samenleving heeft van de Rotary. Ik merk dat wanneer ik mijn omgeving vertel over dit initiatief mijn omgeving veel positiever reageert op het beeld dat zij hadden van de Rotary. Tot slot denk ik dat weinig mensen weet hebben van alle goede dingen die de Rotary doet. Dit zou meer uitgedragen mogen worden.

Veel dank voor deze geweldige kans,

Tim van de Vorle