In memoriam kunstschilder Peer van den Molengraft

Op 27 augustus 2014 is portretschilder Peer van den Molengraft te Eindhoven overleden. Peer is een geëngageerd Rotarian geweest, begiftigd met de Paul Harris Fellow-onderscheiding met één safier, hij is charterlid van de Rotaryclub Eindhoven Noord in 1970, medeoprichter van de Rotaryclubs Best en Son en bij zijn negentigste verjaardag in 2012 is hij tot erelid van zijn Eindhovense Rotaryclub benoemd. De Rotary heeft veel voor hem betekend; het was een netwerk – evenals dat van de Orde van den Prince – waaruit ook veel van zijn portretopdrachten zijn voortgevloeid.

Op 1 november 1922 wordt Petrus Wilhelmus Maria van den Molengraft te Eindhoven geboren als zoon van een timmerman-aannemer. Opgeleid als huisschilder aan de Ambachtsschool komt hij jong in dienst van kunstschilder Jan Kruysen te Oirschot, voor wie hij stadsgezichten schildert. Daarna werkt hij onder auspiciën van pater-kunstenaar Mathias Cox in de trappistenabdijen van Westmalle en Rochefort en later onder de hoede van de Limburgse kunstschilder Harry Koolen. Op de Tekenschool van Karel Vermeeren behaalt hij de akte L.O. Tekenen. In 1943 werkt hij,ondergedoken, met zijn vriend Harrie Pardoel in het Limburgse Honthem en op het eind van de oorlog in het Brabantse Deurne. Met de zieke hospita Marie van Houts gaan beiden op ‘avontuurlijke’ bedevaart naar Lourdes, maar Marie sterft te Béziers. In 1948 is hij ‘kaasimporteur’ in Algerije, maar ontpopt zich als portretschilder van de high society. Wanneer hij in 1949 de Franse president Auriol schildert, is zijn naam als portretschilder, ook in Nederland, gevestigd. Hij trouwt met de Française Odette Saulnier en er worden twee zonen geboren. Na de scheiding in 1976 ontmoet hij Diny van Mierlo, met wie hij later zal trouwen.

Nadat hij zich definitief in Eindhoven in 1952 heeft gevestigd, neemt hij deel aan het Eindhovense culturele leven en exposeert er als lid van Sociëteit Cultureel Contact en de Kring Eindhovense Beeldende Kunstenaars. Als ambassadeur van het bedrijfsleven schildert hij een reeks staatshoofden van koning Feisal (1964) en keizer Haile Selassie (1968) tot president Souharto (1971) en sjeik Zayed bin Sultan al Nahayyan (1977), zodat hij wel ‘hofschilder van de twintigste eeuw’ wordt genoemd. Veel heeft hij gereisd – onder andere als vertegenwoordiger van de Unesco – en duizenden portretten in directe observatie met technische vaardigheid gepenseeld, terwijl hij ter afwisseling bloemstillevens en landschappen schildert om ‘zijn verftaal smeuïg te houden’, zoals hij dat zelf formuleerde.

Toch ligt de kern van zijn schildersactiviteiten in zijn geboortestreek. Zo heeft hij het monumentale groepsportret Het Gouden College in 1952 geschilderd en een reeks burgemeesters die het Eindhovense stadhuis siert. Ook een serie commissarissen van de koning in het Bossche provinciehuis is van zijn hand en voor de Rotary is vermeldenswaardig dat Peer tussen 150 en 200 gouverneurs heeft getekend voor het Rotarykantoor in Amsterdam. In 1987 komt een grote overzichtstentoonstelling in Museum Kempenland Eindhoven tot stand met de monografie Van professie portretschilder. Een keuze uit het oeuvre van Peer van den Molengraft. Met zijn zeventigste verjaardag in 1992 wordt hij Ridder in de Orde van Oranje Nassau, bij zijn tachtigste verjaardag krijgt hij wederom in Museum Kempenland een overzichtstentoonstelling met bescheidener boekje Peer van den Molengraft. Een schildersleven en in 2008 modelleert Peter Nagelkerke zijn borstbeeld, dat staat in de hal van het Stadhuis van de gemeente Eindhoven.

Het is en blijft opmerkelijk dat een Eindhovense jongen zonder gedegen opleiding aan een kunstacademie tot een ambachtelijk zeer vaardig en succesvol portretschilder heeft kunnen uitgroeien. Goede contacten met geportretteerde personen heeft hij altijd gecultiveerd, waardoor ze in zijn ogen allemaal vriend (of vriendin) zijn geworden. Een lang leven met avonturen, hoogtepunten en dieptepunten is tot een einde gekomen.

Peter Thoben