Orange the World - Girls Empowerment

Interview met Liesbeth Pruijs

‘Elk gesprek over geweld tegen vrouwen telt’

Het is confronterend en dat blijft het. Geweld tegen vrouwen – en zeker als dit uitmondt in moord – laat weinigen onberoerd. ‘Mannen voelen zich vaak aangesproken als ik het onderwerp ter sprake breng’, zegt Liesbeth Pruijs van Rotaryclub Katwijk-Noordwijk-Bollenstreek en voorzitter van UN Women Nederland. ‘Als ik ergens spreek, zeg ik daarom vaak: Niet alle mannen zijn dader, maar de daders zijn wel altijd mannen.’

Laat het maar schuren, vindt Pruijs. ‘Kijk wat we de afgelopen vier, vijf maanden in Nederland voor onze kiezen hebben gehad, met als dieptepunt de dood van Lisa uit Abcoude. Wat niet iedereen weet is dat iedere acht dagen een vrouw wordt vermoord in ons land. Ik zat op een gegeven moment gewoon te denken: vandaag is het zeven dagen geleden, dus zou het nou morgen weer zo zijn?’

Geweldspiramide

Je kunt geweld tegen vrouwen weergeven in een piramide. Liesbeth Pruijs: ‘Onderaan hebben we het over kleedkamerpraat, seksistische grapjes. Via lastigvallen, bedreigen en mishandeling kan dit uiteindelijk leiden tot het puntje van die piramide: femicide; iedere 8 dagen, 1 vrouw. Alle reden om hieraan, ieder jaar weer, ruimschoots aandacht te besteden met de wereldwijde campagne Orange the World. Voor alle duidelijkheid: femicide vindt plaats door alle lagen van de bevolking.

Ze mag dan al veertig jaar actief zijn op het gebied van vrouwenrechten, het thema raakt Pruijs nog altijd diep. Zo vond ze de korte film Waar ben je? erg heftig. Deze indringende campagnefilm, gemaakt in opdracht van het ministerie van Justitie & Veiligheid, is in september van dit jaar is gelanceerd als onderdeel van een campagne om signalen van dwingende controle te herkennen. In de film wordt een vrouw eerst ingepakt door een man. Leuk en charmant­­­ gedrag loopt uit op steeds minder bewegingsvrijheid voor de hoofdpersoon in het verhaal. ‘Ik kon hem niet in één keer uitkijken’, zegt Pruijs. ‘Ik heb er drie keer over gedaan.’

Liesbeth en haar team bij UN Women Nederland waren ook even uit het veld geslagen door de extreme budget cuts die de regering van president Trump heeft doorgevoerd voor vrouwenrechtenorganisaties. ‘De afgelopen veertig jaar heb ik alleen maar verbeteringen gezien en nu realiseerde ik me: als ik nu niet oplet, gaan we echt zestig jaar terug. Er wordt zoveel afgebroken wat we hadden opgebouwd op het gebied van gelijke rechten. Gelukkig zijn wij met meer. Wij zetten onze schouders er weer onder. In de emotie schieten heeft geen zin. In gesprek blijven is belangrijk. Elk gesprek over geweld tegen vrouwen telt.’

Rode vlaggen

Het jaarlijkse tegengeluid in de vorm van de campagne Orange the World in november zorgt voor een oranje gloed – wereldwijd. Gebouwen lichten oranje op, overheden, bedrijven en organisaties hijsen oranje vlaggen. ‘In ons land doet 80 procent van de gemeenten mee. Soms door symbolisch gebouwen oranje te verlichten als teken van solidariteit, maar ook door inhoudelijk aandacht te besteden aan geweld tegen vrouwen middels bijeenkomsten en debatten.’

Het belangrijkste is partijen bij elkaar te krijgen die een rol spelen in de veiligheid thuis zoals politie, jeugdzorg, Veilig Thuis en huisartsen, vindt Pruijs. ‘Want hoe vaak horen we niet: het gezin was bekend bij de instanties? Maar ‘rode vlaggen’ als blauwe plekken, angstig gedrag of stalking zorgen er niet meteen voor dat instanties gezamenlijk de handen ineen slaan. Gemiddeld laten vrouwen heel veel gebeuren; pas na heel veel klappen durft een vrouw naar buiten te treden. Er is zoveel schaamte rondom fysieke en psychische mishandeling.’

Na de dood van Lisa werden spontaan gebouwen oranje uitgelicht, mensen gingen de orange pin bij UN Women bestellen en spontaan doneren. Het initiatief 'Wij eisen de nacht op' ontstond spontaan vanuit een jonge vrouw die zei: ik pik het niet meer. Danique de Jong haalde in korte tijd ruim vijf ton op en gaat nu met een stichting zorgen dat elke euro daarvan naar de veiligheid van meisjes en vrouwen gaat. ‘Met die actie van Danique de Jong was de oranje loper al uitgelegd. Het geeft mixed feelings: je wilt niet dat er een moord nodig is om dit in gang te zetten, maar ineens was er veel aandacht voor geweld tegen vrouwen, waar de Orange the World campagne om draait.’

Dit onderwerp is van ons allemaal

Niet alleen vrouwen zouden de campagne moeten ondersteunen, aldus Pruijs. ‘Het onderwerp is van ons allemaal. Wij roepen echt alle maatschappelijke organisaties op, alle bedrijven, ieder individu. Het is een probleem van onze samenleving; geen vrouwenprobleem, maar van vrouwen én mannen.’

Ga het gesprek aan, vindt Pruijs. ‘Dat is uiteindelijk wat we moeten doen: met elkaar dat gesprek aangaan. En vooral jongens en meisjes zo vroeg mogelijk vertellen dat jongens ook mogen huilen, dat ze ook kwetsbaar mogen zijn en meisjes heel stoer! We praten over consent. We doen niks tegen elkaars wil. Al die kleine basale life skills - daar zit een deel van de bron en de oplossing.’

Voor jou als Rotarian, zijn er volop laagdrempelige acties mogelijk. ‘Je kunt in jouw club aandacht besteden aan dit onderwerp. Laat je vooral inspireren door de toolkit op de website van Orange the World. Hoe mooi zou het zijn als iedereen in de zestien actiedagen met de oranje pin rondloopt? Het is hét moment om het gesprek te voeren. Met de aanschaf van de pin doe je meteen een donatie aan het Orange Trust Fund, het grootste internationale fonds om geweld tegen vrouwen te bestrijden. De opbrengst gaat, net als vorig jaar, weer naar vrouwen in oorlogs- en conflictgebieden: Gaza, Sudan en Oekraïne.’

Wil je als club graag een inspirerende spreker ontvangen tussen 25 november en 10 december? ‘Bel me maar’, zegt Liesbeth. Zich laten ontmoedigen door Trump-acties, door aanhangers van Andrew Tate (“Hij woont aan de andere kant van de wereld maar op je telefoon is hij zo dichtbij alsof hij een vriend is”) of door de aanhoudende gevallen van femicide doet Pruijs niet. ‘Wij blijven opkomen voor vrouwenrechten en hebben mannen daar keihard bij nodig. Juist nu.’