13 Augustus 2025: Club doet weer Katwijk
13 augustus 2025: Club doet weer Katwijk
Uit ons weekbericht:
Het Katwijks Museum was het startpunt voor een historische rondleiding door Katwijk aan Zee onder leiding van gids Leo. Vorig jaar ( https://www.rotary.nl/noordwijkeo/nieuws/katwijk-21-aug-2024/ ) had Leo ons kennis laten maken met het noordelijke deel en nu stond het zuidelijke deel van Katwijk aan Zee op het programma.
Helaas konden we het Romeinse fort Brittenburg ook dit jaar niet bezoeken omdat sinds de
zestiende eeuw het fort niet meer zichtbaar is geweest. We zullen het moeten doen met
schilderijen uit die tijd waarop het fort wel is te aanschouwen. Of zou dit een vorm van
fakenews of Artificial Intelligence avant la lettre zijn geweest?
We togen eerst naar de Nieuwe Kerk, gebouwd in 1866. De Oude of Andreaskerk op de
boulevard bood plaats aan 1250 kerkgangers. Er was behoefte aan een kerk met meer
zitplaatsen. Na inschrijving werd het ontwerp van de jonge architect Hendrik Jesse
goedgekeurd door de kerkvoogdij, die wel zelf de aannemer aanwees. De kerk heeft 1800
zitplaatsen, geen pilaren, ronde vormen en is neo-gotisch. De voor de architectuur van Jesse
zo kenmerkende geglazuurde banden in het metselwerk vinden we nog niet terug. Bij de
bouw werd er geen gebruik gemaakt van steigers. De torenspits werd omhoog getakeld.
Twee keer per jaar vindt er in een volle kerk een mannenzang plaats.
Ook het Katwijks Museum en het voormalige Notariskantoor (nu het kantoor van BouAd) zijn
door Hendrik Jesse ontworpen.
Vervolgens passeerden we de locatie waar het voormalige Gasthuishof stond. Slechts
enkele gevelstenen in de nieuwbouw herinneren ons daar aan.
Een absoluut hoogtepunt van de rondleiding was de voor uw schrijver onbekende Oude
Begraafplaats gesitueerd achter de Zuidstraat welke onder de verantwoordelijkheid van de
Hervormde Gemeente van Katwijk aan Zee valt.
De begraafplaats lag voorheen midden in de duinen en werd destijds ter bescherming van
het stuifzand volledig ommuurd. Heel bijzonder is dat men in het oudste gedeelte over de
graven kan lopen. Voorheen kon dit namelijk ook in de kerkgebouwen. Napoleon had het
begraven in kerken ter bescherming van de volksgezondheid verboden.
Zeventien hoogleraren van de Leidse Universiteit werden er begraven. Ook de Leidse oudburgemeester N.C. de Gijselaar werd er ter aarde besteld. Het was hun wens om in de vrije natuur te liggen. Een niet in het recht afgestudeerde repetitor rechten uit Leiden met de
naam Kneppelhout ligt hier samen met zijn oud-tante en latere echtgenote in een enorm
praalgraf begraven. Kneppelhout was overigens ook betrokken bij de oudste kunst- en
tekenacademie Ars Aemula Naturae in Leiden.
Er is ook nog een grafkelder met 24 plaatsen, die tijdens de open monumentendagen open
is gesteld en op die dagen is te bezichtigen.
Voorts treft men aan een fraai graf met medische afbeeldingen in de sokkel van de Leidse
huisarts Nijkamp.
Wat opvallend is dat de Katwijkse bevolking een groot ontzag had voor haar onderwijzers. Je
treft een groot aantal graven van hen aan welke financieel bekostigd werden door oudleerlingen.
Er is slecht één oorlogsgraf. Verder een herinneringsgraf aan de op het strand aangespoelde
slachtoffers van drie ten tijde van WO-1 gezonken Engelse kruisers op de Noordzee.
Ook een aantal graven van de familie Meerburg (schoonfamilie van H. Jesse en door hem vorm gegeven) zijn aanwezig.
Ook heel bijzonder is het monument voor De Stijkelgroep. De Stijkelgroep was een
verzetsgroep tijdens WO-2. Van de 47 mannen en vrouwen die in 1941 werden opgepakt zijn
er 32 gefusilleerd met een interval van vijf minuten in Berlijn-Tegel. De overigen werden
veroordeeld tot strafkampen.
Een bezoek aan deze bijzondere begraafplaats kan ik van harte aanbevelen.
We passeerden nog de nieuwbouw van de Nieuwe Visserijschool, de achterzijde van de
Nieuwe Kerk met een zicht op de fraaie vorm gegeven regenpijpen, schoon kunstig
metselwerk onder de goten en dichtgemetselde vensters, een aantal monumentale witte
panden (voormalige wasserij en bakkerij nabij de Louwestraat) en de Vredeskerk.
De Vredeskerk is eveneens ontworpen door Jesse en heeft een boerderijachtige vorm. Hier
zijn wel de voor architect Jesse kermerkende groen geglazuurde stenen aangebracht. Een
kopie van deze kerk staat op het Zeeuwse eiland Tholen.
Na dit alles gingen we terug naar de kustlijn met uitzicht op de Oude Kerk, die in het verre
verleden midden in het dorp stond en nu door duinafkalving aan de boulevard staat.
We bezochten als laatste de zuidelijke ingang van de aan de boulevard gelegen
ondergrondse parkeergarage. Hier zijn nog enkele ter herinnering aangebrachte restanten
van de destijds op het strand aanwezige betonnen objecten behorende bij de Atlantik Wall te
aanschouwen.
Na deze interessante wandeling bedankte onze inkomend voorzitter Stan gids Leo. Dit was
onze tweede rondleiding door Katwijk aan Zee. Leo wees ons nog op een derde en wel aan
de Rijnmond. Misschien iets voor volgend jaar.
Na dit alles moest er uiteraard nog aan de inwendige mens worden gedacht.
We togen naar Restaurant Madame Rose, waar voor een ieder van ons een smakelijk
gerecht werd bereid. Dankzij de zeevlam (dit is geen vis, maar een soms forse zeemist, die gelukkig nu nogal mild was) was het buiten aangenaam vertoeven.
De Nieuwe Kerk
De gevelbeelden van het oude gasthuishof zijn in de gevel van het nieuwe geplaatst
Een veel voorkomende symboliek. Een pilaar met doek (lijkwade) erover heen betekent dat het leven eigenlijk nog niet voltooid was.
Een relatief nieuw perceel met strikte bouwinstructies…de gleuven voor de staande stenen zijn al aangebracht.
De nieuwe Zeevaartschool
De Vredeskerk
Restanten van de Atlantikwal
